Aktywność fizyczna pomaga zachować zdrowie, jednak czasami wiąże się z dolegliwościami bólowymi. Preparaty miejscowe w wielu przypadkach pomagają się ich pozbyć.
Dr hab. n. med. Jarosław Woroń
Sekretarz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Badania Bólu
Czym jest ból i skąd się bierze w trakcie aktywności fizycznej?
Ból to nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, powstające w wyniku podrażnienia specyficznych receptorów, które mogą go przewodzić. I teraz, jeśli w wyniku aktywności fizycznej dochodzi na przykład do urazu i pojawia się stan zapalny, wówczas dochodzi do podrażnienia między innymi mechanoreceptorów, które w tego typu sytuacjach patologicznych mogą stawać się nocyceptorami, czyli takim rodzajem receptorów, który reagują na bodźce uszkadzające tkanki. Warto pamiętać, że ból jest sygnałem ostrzegawczym, dlatego nie można go lekceważyć. Gdy ból pojawia się podczas wysiłku fizycznego, jest to informacja dla ćwiczącego, by ograniczyć kontynuowanie aktywności fizycznej.
W jaki sposób aktywność fizyczna wpływa na ból oraz jego odbiór?
Aktywność fizyczna kojarzona jest z tym, że może powodować ból wynikający na przykład z przeciążenia lub urazu. Warto jednak podkreślić, że ruch, szczególnie gdy jest wykonywany na przykład w ramach zaplanowanej fizjoterapii, może w bardzo prosty i szybki sposób także zmniejszać ból, dzięki czemu skutecznie przynosi chorym ulgę. Aby tak było, należy pamiętać, by ruch był odpowiednio dobrany dla pacjenta i jego choroby. W praktyce oznacza to, że każdą aktywność fizyczną trzeba dobrać do konkretnego pacjenta, głównie do jego schorzeń, które powodują ból, ale też chorób współistniejących (trzeba pamiętać między innymi o chorobach układu sercowo-naczyniowego czy nerwowego). Powyższe czynności są bardzo istotne, gdyż mogą zmieniać wskazania oraz stopień obciążenia układu ruchu.
Jak można leczyć ból w trakcie aktywności fizycznej?
Należy przede wszystkim pamiętać, że ból powinien skłaniać ćwiczącego do przerwania aktywności. Jeśli jest on zlokalizowany w narządzie ruchu to można leczyć go preparatami miejscowymi. Istotne jest, by taka terapia przynosiła poprawę i zmniejszenie natężenia bólu, w przeciwnym razie nie należy jej przeciągać w nieskończoność tylko konieczna jest wizyta u specjalisty. Należy pamiętać, że jeśli preparaty miejscowe są nieskuteczne, a ból zaostrza się, to najgorszą sytuacją jest samoleczenie. Brak diagnozy i właściwej terapii może spowodować dalsze uszkodzenia i narastanie dolegliwości bólowych.
Plastry stanowią dobrą alternatywę dla typowych postaci leków uśmierzających ból. Jakie zalety mają takie plastry i kiedy można je zastosować?
Musimy pamiętać, że ból bólowi nie jest równy. I jeśli jest to ból, który nie jest związany z dodatkowymi objawami niepokojącymi typu obrzęk, zaburzona ruchomość, krwawy wylew podskórny czy zmiana ucieplenia miejsca, w którym zlokalizowany jest ból, to wtedy można stosować leki miejscowe, które skutecznie działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Jednym z nich są właśnie plastry, które podobnie, jak inne leki miejscowe, czyli żele lub maści, a także płyny do natryskiwania potrafią szybko uśmierzyć ból. Tego rodzaju leki miejscowe są często zalecane przez specjalistów, gdyż w krótkim czasie można dostarczyć je w wysokim stężeniu do miejsca, gdzie toczy się stan zapalny. Tym samym w wielu sytuacjach mogą być bardziej skuteczne niż leki doustne lub zastrzyki.
Czy substancja diklofenak jest skuteczna w leczeniu bólu, które są spowodowane zwichnięciami, siniakami czy urazami?
Diklofenak to skuteczna substancja, która nierzadko podawana jest miejscowo w powyższych stanach, gdyż w krótkim czasie uśmierza ból i zmniejsza stan zapalny. Wśród innych substancji, które w tym pomagają, są także substancje takie jak ketoprofen, a także etofenamat, który głównie wskazany jest w terapii bólu pourazowego.