Choroby układu krążenia nadal są najczęstszą przyczyną utraty zdrowia, a nawet życia Polaków. Powodują blisko co drugi zgon, dlatego tak istotne jest, by zmniejszyć ryzyko ich występowania. Dowiedz się, jak to zrobić i cieszyć się zdrowiem.
Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz
Kierownik Oddziału Kardiologii i Chorób Wewnętrznych, III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii, Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Jakie choroby sercowo-naczyniowe najczęściej dotykają Polaków?
Przede wszystkim jest to nadciśnienie tętnicze, które stwierdza się, gdy u pacjenta występują wartości ciśnienia wyższe lub równe od 140/90 mm Hg. Niestety bardzo często nie jest ono diagnozowane, a jeśli już jest, to bywa nieleczone lub leczone nieskutecznie, przez co zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Kolejnym, często występującym schorzeniem jest choroba wieńcowa, czyli choroba niedokrwienna serca, będąca najczęściej wynikiem miażdżycy naczyń wieńcowych. U wielu Polaków jej następstwem bywa niewydolność serca, którą często diagnozuje się jako powikłanie przebytego lub nieprawidłowo leczonego zawału serca. Wśród innych chorób układu krążenia można wymienić także arytmie i wady serca.
Z ostatniego raportu GUS-u wynika, że z powodu chorób układu krążenia umiera nawet 43 proc. Polaków. Jakie są tego przyczyny?
Chociaż zwiększa się świadomość znaczenia profilaktyki zdrowotnej, to te działania nadal są niewystarczające. Np. na nadciśnienie tętnicze cierpi co najmniej 11 mln osób w Polsce – przy czym, blisko połowa z nich nie wie, że chorują – co wskazuje, że większość z nich prowadzi styl życia niesprzyjający zdrowiu, w tym m.in. pali papierosy, nie uprawia regularnie aktywności fizycznej oraz nie dba o zdrową i zbilansowaną dietę. To z kolei wpływa negatywnie na kondycję całego organizmu, w tym np. na bardzo ważny czynnik znacznie przyczyniający się do chorób układu krążenia, czyli podwyższone stężenie cholesterolu, zwłaszcza frakcji promiażdżycowej LDL. Do tego dochodzą współistniejące choroby np. cukrzyca i otyłość, a także palenie tytoniu i tym sposobem u takich osób ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia jest wysokie.
Dlaczego podwyższony poziom cholesterolu we krwi ma wpływ na wystąpienie chorób układu krążenia?
Chociaż cholesterol pełni w organizmie wiele funkcji takich jak np. synteza hormonów sterydowych, to jego nadmiar, szczególnie frakcji LDL (tzw. „złego cholesterolu”), jest niezdrowy, gdyż prowadzi do jego odkładania w ścianach naczyń krwionośnych. W konsekwencji następuje zwężenie tętnic, utrudniony przepływ krwi i tym samym zwiększone ryzyko udaru mózgu lub zawału serca. Dlatego też tak ważne są badania profilaktyczne krwi, które pomagają stwierdzić, czy stężenie cholesterolu jest w normie.
Czyli podsumowując – co jest najważniejsze w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych?
Aby być zdrowym i zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia należy praktykować zdrowy styl życia. Wiele się o nim mówi, jednak nadal przy dzisiejszym tempie i sposobie życia dla wielu osób jest trudny do wprowadzenia. By serce i naczynia były zdrowe i funkcjonowały jak najdłużej, należy regularnie uprawiać aktywność fizyczną, co oznacza by codziennie znaleźć 30-60 minut na ćwiczenia lub chociażby na spacer. Należy również zwrócić uwagę na to, co się je – w diecie powinny znajdować się dobrej jakości produkty (należy unikać wysokoprzetworzonych), niewielka ilość mięsa, zwłaszcza tłustego oraz mniej tłuszczów zwierzęcych, a więcej pochodzenia roślinnego. Do tego należy zrezygnować z używek takich jak papierosy, a także nauczyć się właściwie reagować na stres. W profilaktyce chorób serca istotne jest także budowanie dobrych relacji z ludźmi, odpowiednia ilość snu oraz czasu na relaks.